INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Karol Przyborowski (Sulima-Przyborowski)      Pokolorowany drzeworytniczy portret Karola Sulimy Przybrowskiego wykonany przez Jana Styfiego.

Karol Przyborowski (Sulima-Przyborowski)  

 
 
1824-08-19 - 1879-12-14
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Przyborowski (Sulima-Przyborowski) Karol (1824–1879), chirurg, działacz społeczny. Ur. 19 VIII w okolicach Chojnik na Polesiu, był wnukiem dzierżawcy u Karola Prozora, oboźnego lit.

Po wczesnej śmierci ojca P. żył w trudnych warunkach materialnych. Uczył się w szkole powiatowej w Mozyrzu, a potem w gimnazjum w Kijowie, które ukończył w r. 1840. Następnie studiował medycynę w Moskwie. W r. 1848 uzyskał stopień doktora medycyny na tamtejszym uniwersytecie na podstawie rozprawy pt. Nonnulla de morbo Brighti (Mosquae 1848). Przez kilka lat pracował jako lekarz prywatny w gub. smoleńskiej. Następnie wyjechał do Petersburga, gdzie słuchał wykładów chirurga Mikołaja Pirogowa. W r. 1852 zdał tam egzamin na operatora. W r. n. przybył do Kamieńca Podolskiego jako operator na posadę członka Wydziału Lekarskiego Rządu Gubernialnego. Zwalczał polipragmazję i upusty krwi, uważając, że zadaniem medycyny jest pomagać naturze. Jako chirurg P. miał dużą wziętość i autorytet. Był rozjemcą i pośrednikiem wśród lekarzy miejscowych. W r. 1859 P. wspólnie z Adrianem Baranieckim i Wincentym Stadnickim założyli Tow. Lekarzy Podolskich. P. był sekretarzem dorocznym Towarzystwa (1859–61), sekretarzem stałym (1862) i podskarbim aż do rozwiązania Towarzystwa w r. 1865. Do nowo utworzonego w r. 1877 Towarzystwa wszedł jako członek czynny. W r. 1862 objął zarząd szpitala miejskiego w Kamieńcu. Od 1 XII 1862 prowadził oddział kobiecy i oddział dla obłąkanych. Dzięki jego staraniom szpital uzyskał osobny dom dla obłąkanych. Od r. 1863 pracował również w Szpitalu Starozakonnych.

P. działał także społecznie. Pomagał Antoniemu Józefowi Rollemu w zbieraniu składek na naukę dla ubogich uczniów. Gdy w r. 1862 miastu groziły pożary, P. brał udział w pracach komitetu nad zorganizowaniem wart nocnych i uczestniczył w nich. Ułożył projekt ochotniczej straży ogniowej, gdy jeszcze nie myślano w Kamieńcu o tej instytucji. W czasie powstania styczniowego wszedł w skład Podolskiego Komitetu Rewolucyjnego. W r. 1864 utworzył komisję do opracowania ustawy mającej być podstawą przyszłego samorządu miejskiego i pracował w niej przez kilka miesięcy. Ponadto chcąc dać dobry przykład wszedł do komisji kwaterunkowej i zaprowadził tam wzorowy porządek. W r. 1878 po wprowadzeniu reformy miejskiej został prawie jednogłośnie wybrany na prezydenta miasta. Z przyczyn niezależnych od siebie nie sprawował tego urzędu, ale radnym pozostał do śmierci. W r. 1879, po ustanowieniu z radców i lekarzy Komisji Sanitarnej dla oczyszczenia i uporządkowania pod względem sanitarnym miasta, został jednogłośnie obrany jej prezesem.

P. ogłosił Krótki rys epidemii moru panującej w Kamieńcu w końcu 1861 i na początku 1862 roku („Rozmaitości Lek.” 1862), Sprawozdanie z czynności lekarskiej w szpitalu miejskim w Kamieńcu Podolskim za rok 1863 („Tyg. Lek.” 1865), Sprawozdanie ze szpitala Starozakonnych w Kamieńcu za rok 1863 i 1864 (tamże). Przetłumaczył z niemieckiego pracę F. Hebry, „O wyprysku” (Pet. 1862) oraz jego artykuły: „Rybia łuska (Ichthyosis)” („Tyg. Lek.” 1862), „Nieprawidłowe ubarwienie skóry” (tamże 1862). Od r. 1874 tłumaczył także dzieła historyczne. Z niemieckiego przełożył R. Röpella „Dzieje Polski do 14 stulecia” (Lw. 1879 I–II), pozostawił w rękopisie przekłady Röpella „Polen um die Mitte des 18. Jahrhunderts” i Jakuba Caro 2 tomy „Geschichte Polens” dla okresu XIV i XV w. Rękopisy te prawdopodobnie zaginęły. P. zmarł 14 (26) XII 1879 w Kamieńcu Podolskim, pochowany został na miejscowym cmentarzu.

P. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną (ślub 1853) Marcelliną z Chmielowskich (1832–1865) miał 5 dzieci.

 

Konopka, Pol. bibliogr. lek.; Enc. Org. (1898–1904); Kośmiński, Słown. lekarzów; – Rolle M., Kamieniec Podolski, W. [b.r.] s. 36; – Protokoły zasedanij Obščestva Vračej Podol’skoj Gubernii za 1878/79 i 1879/80 gg, Kamenec’ Podol’skij 1881 s. 147–9; Rolle J., Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Lekarzy Podolskich za rok 1864, W. 1865 s. 4–8; – „Dwutygodnik Med. Publ. i Praktycznej” T. 4: 1880 nr 1 s. 22; „Kłosy” T. 30: 1880 nr 760 s. 54–5 (s. 49 fot.); „Kultura i Społecz.” T. 17: 1973 nr 2 s. 219, 230, 236; „Medycyna” T. 8: 1880 nr 2 s. 32; „Przegl. Lek.” R. 19: 1880 nr 2 s. 27; „Tyg. Illustr.” 1880 nr 234 s. 391 (s. 393 podob.); „Tyg. Lek.” R. 17: 1863 nr 15 s. 124; „Tyg. Powsz.” 1880 nr 4 s. 49–51 (J. Rolle; portret).

Teresa Ostrowska

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.